Yaratganning karomatlari Rashidjonning peshonasiga bisyor bitilgan ekan..Yig’idan ko’zlari shishib ketgan Rashidjon Oftob ayani qo’llaridan yetaklab emas,aksincha uning jonsiz tanasini ho’ng ho’ng yig’lab olib chiqdi.. Oftob ayaning qanchadan qancha azoblarga ro’baro bo’lgan ojizgina jussasi ohirgi qadamlarni ko’tara olmagan edi.. Rashidning ko’zlariga esa hech narsa ko’rinmas,Oftob ayning jonsiz tanisi tepasida ko’z yoshlarini yashira olmasdan to’kar edi.. Aynan o’sha damlarda Rashidning yuragi nadomatdan azob chekar,onasining ahvolidan oldinroq habar ololmaganidan,uning ohirgi nigohlarini qo’llari bilan yopib qo’ya olmaganidan vijodon azobining so’ngsiz qiynoqlariga ro’baro kelgan edi-ki,uning o’ksingan haroba qalbi buday holatni ko’tara olishga dosh berishga majbur ekanligidan o’kinar edi.. Xa,.uni o’sha mehribonlik uyidan mehr bilan yetaklab chiqan o’sha issiq qo’llar ayni damda muzlayotgan edi.. Uning muzdek qo’llarini bag’riga bosib yig’layotgan Rashidjonni hech kimsa yopata olmas,uning Rassiyada oilam deb ishlab yurgan vaqtlari bu yerdagi Oftob ayning holatini bilgan qo’ni qo’shnilari esa Rashidjonga lom lum deya olmas edi.. Bilmaganlar unga "bo’ldi qo’ygin,dunyo o’zi shunaqa omonat”deya yelkasiga urib qo’yar ekan, Bilganlar esa afsus bilan bosh chayqar edi.. Rashid onasini so’nggi marotaba o’z uyida mehmon bo’lishi uchun uyga olib chiqishdi.. Eshik ortida esa Moxira bamaylihotir yonida turgan spirtli ichimlikdan ho’plagancha,ko’zgudagi o’z aksiga mahliyo bir holatda o’tirar edi.. Eshik qo’ng’irog’ining asabiy jiringlashidan o’ziga kelgan Moxira eshikni ochdiyu hayratdan qotib qoldi.. Eshik ortida Rashidjon yum yum yig’lagancha Oftob ayning jasadini ichkariga olib kirish uchun hozirlik ko’rar edi.. Moxiraning hatto salom deyishga ham holi kelmadi.. Rashidjon Moxiraning yonidan o’tayotganda dimog’iga undan kelayotgan aroq hidi urilganini sezdi-yu,ammo o’z hayollari bilan andarmon bo’lgan Rashidjon unchalik bu narsaga ahamyat bermadi.. Oftob ayni o’sha Rashidjonni kutaverib ko’zlari to’rt bo’lgan karavotga yotqizishdi.. Uning ustiga oq matoni tashlab qo’yishgach,Uyga birin ketin yon qo’shnilar to’la boshlashdi.. Rashidjon ularga salom berishga ham holi yo’q,bir ahvolda kravot poyasiga suyangancha,Oftob ayning yuziga tikilgan ko’yi qotib qolgan edi.. Qo’ni qo’shnilar esa bir birlariga ma’noli tikilgancha sekin shivirlar edilar.. -Qo’shni,bechora yigitchaga qiyin bo’ldi-da,Oftob aya rahmatli uni kutaverib ko’zlari to’rt bo’ldi-da,essi uni ko’ra olmasdan bandalikni bajo keltirdilar.. -Xa nimasini aytasiz,hali bu hotinini qilgan ishlarini eshitsa nima qilar ekan..?Iloji boricha uni yolg’iz qoldirmasligimiz kerak..Tag’in bir baloni boshlab yurmasin..! Bir necha qo’shni tomonidan yetkazilgan habar Niyatbekni ostonasiga ham borib yetdi.. Bu habarni eshitgan Niyatbek aftoda bir holatda qotib qoldi.. Xotini "Nima bo’ldi sizga,”deи bergan bir necha savolidan o’ziga kelgan Niyatbek indamadi.. Nima ham deya olar edi..O’z opasidek ko’rib bir vaqtlar uning shu holatga yetishishida sababchi bo’lgan bu inson o’lim bilan olishib yotgan vaqtda o’z jiyani deb tan olgan uning o’glini hotini bilan ishratga mashg’ul bo’lgan vaqtini aytsinmi..yo’q..yo’q buni ayta olmaydi.. Buni aytgandan ko’ri shu tillarini chopib,maydalab tashlasa bo’ladi-ku..! Niyatbek behol bo’lib kursiga o’tirar ekan,undagi ilvirab uvadasi chiqayozgan vijodonining ko’rinmas g’ovaklaridan bitta savol tinimsiz aylanar edi.. "Nima qilib qo’ydim..???:” Uning bu savoli ko’ksini yillab kuydirishini,alal oqibat esa bu savollar unga intiho bo’lishi mumkunligini,qanday katta gunoh qilganini o’z nomini isnodga qo’yganini endigina fahmlay boshlagan Niyatbekning ko’ngliga chiroq yoqsa ham yorishmaydigan bir holatda edi.. Niyatbek o’rnidan turdi-da.sandiqdan anchadan beri kiyilmay oxori bilan turgan chopon belbog’oni qo’liga oldi..Seyfni ochib ichidan anchagina pul oldi.. Uning pul olayotganini ko’rgan xotini: -Buncha pulni,nima qilasiz..?O’g’li Rossiyada ishlab topgan pullari ham yetadi unga..?! Degan savolidan keyin Niyatbek chiday olmadi.. Uning chakkasiga tarsaki tortib yubordi..Tarsakining zarbidan o’tirib qolgan xotini unga hayron bo’lib boqqan ko’zlariga javoban Niyatbek: -Iflos..seni deb o’z opamdek bo’lib qolgan sen bilan meni,shunday kunlarga yetishimga sababchi bo’ldan bir ayolni kuniga yaray olmadim..Uning oldidagi mening burchimni qanday oqlashimni tushunayapsanmi o’zi..?!Ertaga men vijdon azobi bilan yashashimdan sen qutqara olsanmi yoki mana bu xarom pullar qutqaradimi..? Xotini erining bunday gaplaridan butkul gangim,hech narsa deya olmadi.. Niyatbek eshikni taraqlatib yopgancha chiqib ketdi.. Yo’l bo’yi miyasiga jo’yali bir fikr ham kelmadi.. Nihoyat o’sha qachonlardir qadrdon bo’lib qolgan muqaddas joy,endilikdan nahs bosib ketishiga o’zining ham hissasi bo’lgan uyga yetib keldi..Ostonadan pog’ona sanab chiqar ekan.eshikni sekin ochdi.. Rashid yalt etib Niyatbekka qaradi..Niyatbek esa uning ko’zlariga tik qaray olmadi..Uning oldida aybdorligini yahshigina anglagani sababli boshini egdi.. Rashid o’rnidan turib,Niyatbekni oldiga bordi..Hech narsadan behabar Rashidjon u bilan so’rashgach,chekkaga tortdi: -Tog’a,hush kelibsiz… -Jiyan,bandalik-da bandalik…Kelish bor joyda ketish ham bo’lar ekan..Endi qo’limizdan nima ham kelar edi.. -Juda to’g’ri tog’a…endi kelmaydi..Ammo oldinroq kelar edi.. -Qo’y endi o’tgan gaplarni qo’zg’omagin jiyan..mana buni olib qo’y..senga kerak bo’ladi.. Niyatbek yonidan haligi pulni chiqarib Rashidjonni qo’liga tutdi.. Rashid keskin uning qo’llarini qaytardi..So’ng unga tik qarab yuzlandi.. -Obbo tog’ajon-ey,nima shu pullarningiz endi mening onamni qaytarib berarkanmi?O’zingizga bir nazar soling kimlarga o’hshab qoldingiz..?Sizning bu pullaringiz o’zingizga buyursin..!Bitta onamni ko’mishga o’zimning ham qurbim yetadi..! Niyatbek oriq Rashidjonning ko’zlariga dosh bera olmadi..Nigohini olib qochdi.. Qo’lidagi pulni ushlagancha holsiz devorga suyanib qoldi.. Rashid aytgandek bo’ldi hammasi Oftob ayni tobutga solgandan so’ng,olib chirishayotganda Niyatbek hatto baqirib yig’lay olmadi ham..Bunga uning haqqi yo’q edi.. Ko’cha bo’ylab ketayotgan yo’lovchilar birma bir :”bandalik”:deya tobutni yelkalariga qo’yayotgan vaqtda ,yelkalab ketayotgan tobut huddi Niyatbekni yelkasidan bosib yerga kirguzgidek bir holatda edi..Dunyodan armon bilan o’tib ketgan Oftob ayning ro’hi balki allaqachonlar Niyatbekning ishlaridan allaqachon bohabar bo’lib,huddi undan o’ch olayotgandek edi.. Mozoratda tumonot odam to’plandi..Rashidjon ko’zlaridan oqib chiqayotgan yoshlari bilan dunyodagi eng aziz insonini,o’z jigargushasidan ham ortiq ko’rgan onasini jasadini lahadga qo’ydi.. Domla o’qigan tilovatdan so’ng hamma yuziga fotihani tortdi hamki Rashid jilay demasdi o’rnidan..Qabrni quchgancha "ona jo oo n”deya bo’zlar edi U..!!! Tanish qo’ni qo’shnilar uni amallab qabristondan olib chiqishdi.. Hamma tarqalib tun kirib keldi..Rashid kechasi bilan uyqusi kelmay yig’lab chiqdi… Alamdan o’ksib yig’lagancha tong otgan mahalda. Niyatbekni hotini o’rnidan turib yonida eri yo’qligini sezdi..Mehmonhonaga erini izlab chiqan ayol esa honadagi elektr yoqgichni oldiga-cha yeta olmasdan nimagadir bir narsaga urilib yiqildi.. Niyatbekning jonsiz tanasi havoda muallaq osilib turar edi.. Honadan esa "Vooooy to’raaam”degan ovoz baralla yangradi… Subhidam esa qizarib otib kelayotgan edi..uzoqdan esa muazzinning odamlarni ibodatga chorlovchi "Allohuuu Akbarrrr "degan ovozi asta sekin tong qorong’usiga singib ketar edi…
