 Ba’zi ota-onalar farzandlarining bo‘yi yetgach, o‘g‘il bo‘lsa, tezroq uylantirish, qiz bo‘lsa, tezroq kuyovga uzatishga oshiqib qoladilar. To‘g‘ri, farzandlar to‘yini ko‘rishdek baxtli onlarga tezroq yetishni har bir inson istaydi. Lekin farzandlar kamoli deganda, faqatgina ularning to‘yini ko‘rish tushunilmaydi-ku!
Xo‘sh, o‘n sakkiz-yigirma yosh chamasidagi yigit yoki qiz oilaviy hayotga, ro‘zg‘or tebratishga tayyormi?
Balki ikki yosh yoki ulardan biri oilaviy turmush degani faqat xush onlardan iborat emasligini, turmushning mushtlari, ya’ni o‘ziga yarasha sinovlari borligini, bu sinovlardan o‘tishda yoshlikka xos qaynoqlik emas, sobitlik va bardosh-matonat kerakligini hali anglab ulgurmagandir. Axir oilaviy hayot uchun ham jismonan, ham ruhan yetilish jarayoni har kimda har xil kechadi. Bunda yosh yigit-qizning jismoniy imkoniyatlari, nasliy moyilligi, qolaversa, u tarbiya topgan oila muhiti alohida o‘rin tutadi. Albatta, ota-ona o‘z farzandiga yomonlikni ravo ko‘rmaydi, lekin… Afsuski, boshiga tushsa ko‘nikadi, degan xomxayol bilan hali ona suti og‘zidan ketmagan yosh yigit-qiz gardaniga oila mas’uliyatini yuklash har doim ham o‘zini oqlayotgani yo‘q.
… Bir ota-ona qarz-havola qilib, o‘g‘lini uylantirdi. To‘ydan bir oy o‘tmay biron kasb-hunari bo‘lmagan kuyov ishga yollanib, uzoq yurtga ravona bo‘ldi. Hali mehnatda chiniqmagan yigit u yoqdan mo‘may pul topib kelish o‘rniga kasallikka chalinib qaytdi. Endi u yangi oilasini mustahkamlasinmi yoki sog‘ligini tiklasinmi? Bir tomonda hali biror kasb-hunar ko‘chasidan o‘tmagan kelinchak to‘rt devor ichida chor-atrofga nochor boqadi. Qaynona-qaynota qistovi bilan bozorga chiqib ko‘rdi. Bozorning o‘ziga yarasha ozorlariga ikki oy ham chiday olmadi. Kechagina o‘rta maktabni tugatgan qizgina nozik yelkalarida ro‘zg‘orning zalvorli yukini ko‘tara olmay, bosh egib turaverdi. Shunday qilib, ota-onalarining orzu-havaslari yo‘lida qo‘g‘irchoqqa aylangan ikki yosh turmush qurishga shoshganlarini tushunib yetdilar. Yaqindagina tantanali ravishda ularni nikohdan o‘tkazgan FHDYo bo‘limi xodimlari ajrimni rasmiylashtirdilar. Ikki yosh taqdiriga har qanday kishining ichi achiydi, lekin nachora!..Boshqa misol: xuddi yuqoridagidek kasbu kor egallamay turmush qurgan ikki yosh bir yil o‘tar-o‘tmas farzand ko‘rib, ota-ona bo‘lishdi. Yosh kelin-kuyovning xarajatini ko‘tarib kelayotgan ota-onaning ham quvonchi, ham tashvishi ortdi. Yana bir muammo: kuyovning uylanadigan, turmushga chiqadigan uka-singillari bo‘lsa-chi? Endi yosh oila oldida uy-joy masalasi ham ko‘ndalang bo‘ladi!..
Bunday muammolar girdobida qolgan qanchalab yosh oilalarning poydevori mustahkamlanish o‘rniga nurab, ajralish holatlari yuz bermoqda. Axir hali hayotning past-balandini ko‘rmagan, kasb-hunar o‘rganib, bir joyda ishlab qo‘nim topmagan yoshlar oilani qanday boshqarsin?
Ayrim ota-onalar qizlarini 14-15 yoshda «fotiha» qilib qo‘ymoqdalar. Go‘yo shu yoshda taqdirini birov bilan bog‘lab qo‘ymasa, egasi topilmas emish. Buning oqibatida qizning xayoli buziladi: yoshiga nomunosib tarzda fikrlay boshlaydi, kiyinishga, pardoz-andozga ruju qo‘yadi. Unashtirilgan yigit ham hayotni faqat shirin damlardan iborat, deb o‘ylab, uchrashuvlarga oshiqadi, fikru xayoli bo‘lajak to‘yda bo‘lib qoladi. Kasb-kor o‘rganish, bilim olish unga ortiqcha tashvishdek tuyuladi. Hunarsiz, bilimsiz yosh qanday qilib o‘z fikriga ega bo‘lsin? U har qanday muammoni ota-onasi hal qilishiga ko‘nikib qolgan-ku. Bunday holatlar ikki yoshning keyingi taqdiriga qanday ta’sir ko‘rsatayotgani esa yuqoridagi kabi, oz bo‘lsa-da, hayotimizda uchrab turgan xunuk holatlarda namoyon bo‘lmoqda. Lekin ming afsuski, bunday hayotiy saboqlar ham ayrim ota-onalarni hushyor torttirmayapti.
Zero, ota-onalarning farzandlari taqdiriga mas’ulligi nafaqat yoshlar, ularning oilasi baxtiga, balki jamiyatimiz ravnaqiga, taraqqiyotiga daxldor masaladir. Demak, bu mavzu har bir zamondoshimizni, jumladan, mahalla tizimida faoliyat yuritayotgan xodimlarni mulohaza yuritishga chorlashi, o‘ylantirishi aniq.
|
