Yangi yil qayerda qanday kutib olinadi buni bilasizmi?

Yangi yil qayerda qanday kutib olinadi buni bilasizmi?

Yangi yil bayrami bizda har yili 31-dekabrda nishonlanadi. Lekin ushbu bayram turli davlatlarda turlicha urf-odatlar asosida nishonlanar ekan. Bilishni istaysizmi?

Qadimda...

13 yanvar kuni ko'pgina xristian diniga e'tiqod qiluvchilar davlatlarda «Eski yangi yil» bayrami nishonlanadi. Bu ham yangi yilning bir ko'rinishidir.

Qadimgi Misrda yangi yil bayrami Nil toshqini bo'lgan kunda nishonlanar edi. Bu ko'pincha sentyabrning oxiriga to'g'ri keladi. Nil daryosining toshishi misrliklar hayotida katta ahamiyatga ega bo'lgan. Ularning fikricha, shu kunlarda quyosh xudosi Amon o'z xotini va o'g'li Binn bilan daryodan suzib o'tishadi. So'ng yana ibodatxonaga qaytishadi. Shuning uchun ham ular bu kunni bayram sifatda nishonlashagan.

Bobilda esa yangi yil bayrami bahorda nishonlangan.Bu vaqtda qirol mamlakatni tark etadi. Xalq esa o'zlari xoxlagan yumushni bajarishadi. Qirol qaytib kelishi bilan aholi o'z ishi bilan shug'ulanadi.

Rimliklar uzoq vaqtlargacha yangi yilni birinchi martda nishonlab kelishgan. Eramizdan avval 46 yilda Yuliy Sezar yangi taqvim joriy etgan. Shundan keyin yangi yil 1 yanvarda nishonlana boshlandi. «Yanvar» so'zi Rim hudosi Yanus nomiga qo'yilgan. Rimliklarning fikricha, u ikki boshga ega bo'lib, biri yangi yilga, ikkinchisi bilan eski yilga qarab turgan. Rim yangi yil festivali Kalends deb nomlangan. O'damlar shu kunlari bir-birlariga sovg'alar ulashishadi, bayramni nishonlashadi.

Keltlar(hozirgi Fransiya va Angliyaning bir qismida yashovchi aholi) yangi yilni oktyabrning oxirida nishonlashgan. Ularning bayrami Samheyn deb nomlanib, «yil yakuni» degan ma'noga ega. Keltlar shu kuni barcha ruhlar tirilishiga ishonishgan.

Bugungi kunda...

Avstraliya. Yangi yil Avstraliyada 1 yanvarda nishonlanadi. Bu erda shunchalik issiq bo'ladiki, qorbobo va qorqiz bayramda cho'milish kiyimida sovg'a ulashishadi.

Indoneziya. Indrneziyada yangi yilni oktyabrda nishonlashadi. Ular shu kuni o'tgan yildagi ayblari uchun bir-birlaridan uzr so'rashadi.

Eskimoslar. Kimdir yangi yilni 1 aprelda, kimdir oktyabrda, yana kimdir yanvarda nishonlashadi. Eskimoslar uchun esa birinchi qor yoqqan kun yangi yil hisoblanadi.

Birma. Birmada yangi yil bayrami aprelda nishonlanadi. Buni boshqacha qilib suv bayrami deb atasa ham bo'ladi. Hatto Tinjon deb atalgan suv estivali ham o'tkaziladi. Birmaliklar bir hafta davomida bir-birlarini suvga bo'ktirishadi.

Xitoy. Xitoyda yangi yilni raketalar va xlopushkalar sadosi ostida kutib olishadi. Avvallar bunday vositalar bambukdan qilinar edi. Xitoyda yangi yil bayramining birinchi kunida janjallashish ta'qiqlangan.

Italiya. Yangi yilda Italiyada bo'lsangiz uylarga yaqin yurmang. Chunki ular shu kecha eski buyumlarini derazadan uloqtirishadi. Italiyaliklarning fikricha, qancha ko'p narsa otsang, yangi yilda shuncha ko'p boylik keladi. Shuning uchun boshingizga hatto shkaf ham tushishi hech gap emas.

Hindiston. Hindistonda yangi yil sifatida nishonlash uchun sakkizta sana ko'rsatilgan. Masalan, Gudi Pavdva kuni. Shu kuni hindlar Nim-nim darahti barglaridan kiyim kiyishadi. Bu barglar juda achchiq bo'ladi. Qadimgi hind manbalariga ko'ra, bu kishilardagi turli hastaliklarni davolaydi, kambag'allikdan qutqaradi va shirin qayt ato etadi.

Germaniya. Germaniyada Rojdestvo klassik oilaviy bayram bo'lsa, yangi yil bayrami do'stlar bilan ko'chada o'tkaziladigan bayram hisoblanadi. Yangi yil kechasi ko'chalarni shampan vinosi va bakal bilan «qurollanib» olgan kishilar egallab olishadi. Osmon antiqa mushaklar bilan yorishib ketadi.

Bizda...

Yangi yil bayrami turli halqlarda mentalitetlaridan kelib chiqqan holda o'z odatlariga asosan turlicha nishonlanar ekan, xo'sh bizdachi? Bu kun qanday bayram qilinadi?

Ushbu bayramda bizning o'zbek oilalarida katta dasturhon tuzaladi, oila davrasida, ota-onalari, farzandlari bilan yoki qarindosh-urug'lari bilan birgalikda hursandchilik qiladilar. Shu bahona yaqinlardan xabar olinadi, bayram bilan tabriklab, ko'ngillari olinadi. Ushbu bayram uchun bir hafta-o'n kun oldindan oilalarda tayyorgarliklar boshlab yuboriladi. Shahar markazlarida, bog'lar, hiyobonlarda, ko'chalarda, ish joylarida archalar bezatiladi. Bayramga tayyorgarlik ko'tarinki kayfiyatda boshlanadi. Bayram arafasi ko'chalarda kezsangiz, hammaning dimog'ida qo'shiq, hamma xursand kayfiyatda, ana shunday, barcha yangi yil «ob-havo» si ta'sirida bo'ladi.

fikr.uz